Artykuł o początkach Pietraszowa

POCZĄTKI PIETRASZOWA

Historia Pietraszowa zaczęła się 260 lat temu. Wg źródeł  historycznych tj. kroniki niemieckiej pt. „Baytrage zur Beschreibung von Schlesien”, II tom, napisanej przez Ernesta Trampa w 1783 r., kolonia Pietraszów została założona  w 1752 r. Na stronie 159 kroniki, E. Tramp pisał: Petershof, eine im Jahr 1752 angelegte Kolonie, eine halbe Meile vom Pluder gelegten, hat ein herrschaftliches Worvert,  4 Frischfeuer,  2 Gartner,  11 Hausler. Die 70 Einwohner sind meisst Schmiede und Kohler, gehert dem Herrn von Jeaneret. Nazwa  Pietraszowa wywodzi się  od Petersa, założyciela osiedla Piotrowina dla pracowników leśnych na lewym brzegu Lublinicy. Więc wg dokumentów (1) kolonia hutnicza  Pietraszów została założona w ramach osadnictwa zwanego fryderycjańskim w 1752 r. Przez władze została nazwana Petershof, a przez ludzi Piotrowina lub Pietraszów. W tym samym okresie założono również mniejszą kolonię Liszczok. Zapiski podają, że w owym czasie w Pietraszowie znajdował się pański folwark, 4 piece fryszerskie do wytapiania stali, 2 zagrodników, 11 chałupników. Było 70 mieszkańców  trudniących się hutnictwem, rolnictwem oraz wypalaniem węgla drzewnego. Kolonia należała do pana von Jeanerta z Lublińca. Folwark był zlokalizowany najprawdopodobniej na terenie leżącym od lewej strony drogi prowadzącej na Kopinę i Piłę, a zaczynał się od posesji P. Baloń.

Drugim ważnym wydarzeniem w dziejach rozwoju Pietraszowa było założenie huty żelaza. Wg źródeł historycznych hutę w naszej miejscowości  założono w 1750 roku na prawym brzegu rzeki Lublinicy w rejonie istniejącej drogi Hutniczej. W 1756 r. wybudowano również hutę w miejscowości Liszczok. Król Fryderyk Wielki po przejęciu Śląska od Austrii w czasie wojen śląskich w latach 1740 – 1747, potrzebował wiele broni i amunicji do prowadzenia dalszych wojen i zakładał huty w miejscowościach gdzie była woda i materiały do produkcji żelaza.
Z początkiem istnienia huty w Pietraszowie związane są między innymi następujące nazwiska osób: Hadamik, Rychter, Rokossa, Młynek, Spałek. Prawdopodobnie niektóre osoby były sprowadzone z Czech celem uruchomienia i eksploatacji zakładu hutniczego. Do produkcji żelaza potrzeba było dużych ilości węgla drzewnego. Wypalali go smolarze w okolicznych lasach w tzw. mielerzach. Z mielerzy pozyskiwano również smołę, potaż, dziegieć.
Do huty w Pietraszowie doprowadzono wodę z zbiornika wodnego (stawów) kanałem hutniczym, ślad kanału widoczny jest jeszcze obecnie. Przebiega on po prawej stronie ulicy Hutniczej. Woda na potrzeby huty była gromadzona w  stawach. Woda była spiętrzona zaporą mieszczącą się na rzece przed obecnym mostem. W tamtych czasach rzekę pokonywało się brodem. Na dnie rzeki ułożone były kloce drewniane, po których przejeżdżały furmanki.  W 1779 r. król Fryderyk Wielki zakazał importu stali ze Szwecji co spowodowało dalszy ożywiony rozwój hutnictwa na naszych terenach. W 1780 r. w Pietraszowie istniały 4 świeżarki  (piece fryszerskie) i 2 młoty cajnarskie. Podstawowe urządzenia produkcyjne huty składało się z pieca stalowniczego tzw. fryszerki lub świeżarki oraz z młota do przekuwania stali napędzanego kołem wodnym. Energią wodną napędzano też dmuchawy  podające strumienie powietrza do pieca. Do  wytopu stali używano surówki i węgla drzewnego. Czas wytopu wynosił ok 6 godz. i uzyskiwano ok. 500 kg stali, którą następnie przekuwano na młocie napędzanym energią wodną, wytwarzając tzw. stal cajnarską – gotowe produkty w postaci płaskowników, prętów. Tak więc na rozwój Pietraszowa w XVIII i XIX w. miał wpływ 2 czynniki tj. powstanie majątku ziemskiego i powstanie huty żelaza. Huta istniała do 1865 r.